«Пацярпяць і пакупнікі, і работнікі». Вытворцы і гандаль — пра адмену забароны павышаць цэны і пра новае рашэнне ўладаў

20 кастрычнiка 2022 у 1666269060
«Зеркало»

У Беларусі другі раз за месяц змянілі правілы стрымлівання цэн. Па традыцыі ўлады прынялі пастанову задняй датай: апублікавалі дакумент 20 кастрычніка, але дзейнічаць ён пачаў на дзень раней. У выніку, яшчэ не разумеючы дэталяў новых правілаў працы (бо чыноўнікі пачалі тлумачыць пастанову толькі пасля публікацыі пастановы), гандаль, імпарцёры і вытворцы ўжо мусяць іх прытрымлівацца. Інакш - «крыміналка». Што пра гэта думаюць самі бізнесоўцы і работнікі кампаній, якіх закрануў кантроль цэн, і як працуюць цяпер.

«Скарачаецца асартымент, а тавар захрасае на складах у вытворцаў»

Спачатку татальнае абмежаванне на рост цэн, а следам за ім новая пастанова моцна ўскладняюць працу не толькі гандлю, але і вытворцам, прызнаецца гандлёвая прадстаўніца аднаго з вытворцаў прадуктаў харчавання Алеся (мы не называем род прадукцыі, якую выпускае кампанія, і змянілі імя суразмоўніцы праз яе асцярогі што да бяспекі).

- Змены датычаць атрымання заявак на пастаўкі, лагістыкі, таго, што крамы баяцца браць тавар праз рызыку крымінальнай адказнасці. Рэспубліканскія сеткі прыбіраюць кантракты на пэўныя пазіцыі тавараў. Калі раней у пастаўшчыка бралі ўмоўна сто найменняў прадукцыі, то цяпер скарачаюць пастаўкі да 20−30 прадуктаў, на якія цана не мянялася, напрыклад, у апошнія два месяцы. Астатняе імкнуцца ў нас не браць. Адпаведна, скарачаецца асартымент, а тавар захрасае на складах у вытворцаў, - расказала прадстаўніца кампаніі і дадала: як працаваць у новых умовах, ніхто не ведае.

Паводле яе словаў, практычна ў кожным гандлёвым аб'екце апошнім часам была адмова ад часткі тавараў, пра пастаўкі якіх бакі дамаўляліся раней. У сувязі з масавым вяртаннем тавару некаторая прадукцыя з кароткім тэрмінам прыдатнасці, якая засталася на складзе, наўрад ці ўжо будзе прададзеная і, хутчэй за ўсё, проста сапсуецца. Гэта азначае страты для кампаній, якія не могуць не адбіцца на фінансах, а значыць, і на заробках супрацоўнікаў.

- Учора машына адгружала тавар у больш чым 40 крамаў. У кожнай з іх быў акт вяртання прадукцыі. Гэта страты ў лагістыцы, фінансах, зноў жа вяртанне на склад, пытанні па тэрмінах прыдатнасці, - кажа Алеся.

Ад таго, што цяпер замест усеагульнай забароны на павышэнне цэн будуць працаваць нейкія камісіі з чыноўнікаў і прадстаўнікоў прафсаюзаў, якія будуць вырашаць, ці дастаткова ў вытворцы падставаў для павышэння адпускной цаны, на думку Алесі, не палепшыць сітуацыю, наадварот, «стане яшчэ складаней». Цяжкасці, лічыць яна, справакуе доўгі час разгляду пытання наконт магчымасці павышэння цаны. Але галоўнае, што вырашаць гэта будуць не людзі, якія разумеюць працэсы вытворчасці і фармавання цаны, а тыя, хто не мае да галіны ніякага дачынення.

- «Добра, што ў крамах цэны не падняліся» - гэта нармальная логіка, напрыклад, для 70-гадовай бабулі. А што за гэтым стаіць, яны не ўяўляюць. Адназначна, такія пытанні мусяць вырашаць кампетэнтныя людзі, а ў нас у органах не заўсёды такія ёсць. Як у выканкаме могуць вырашаць, ці падымаць прадпрымальніку або вытворцу цану на сукенку або на слоічак харчавання? Як яны могуць ведаць нашы бізнес - працэсы, выдаткі, выдаткі на вытворчасць, зарплаты? - задаецца пытаннямі прадстаўніца кампаніі.

«Больш тавараў будзе ехаць у Расію»

- У выніку вытворцы скароцяць выпуск прадукцыі, пакінуўшы самыя топавыя і прадаваныя прадукты. А ўсё, што не вельмі ідзе на нашым рынку або на што трэба будзе аб'ектыўна павышаць цану, паедзе ў Расію. А ў нас на паліцах скароціцца асартымент. Ад гэтага пацярпяць і пакупнік, і пастаўшчыкі, і такія работнікі як я. Я ж не змагу зрабіць план продажаў, пастаўляючы ўмоўна адзін від тавару. Плюс з рынку пачнуць сыходзіць невялікія кампаніі, маленькія крамы, ІП. Для некаторых гэта апошні штуршок да таго, каб закрыць краму, - працягвае Алеся.

Яна дадае, цяпер працэс фармавання цаны будзе такім доўгім, што частка партый прадуктаў будзе яго чакаць, рызыкуючы сапсавацца. Каб гэтага пазбегнуць, не выключана, што вытворчасць давядзецца перыядычна спыняць.

- Гэта ўсё адназначна адаб'ецца на работніках прадпрыемстваў. Напрыклад, я не змагу выканаць свой план за месяц, значыць, не атрымаю часткі заробку. Ад скарачэння паставак страчвае маё кіраўніцтва, страчвае лагістыка ды і сам гандаль таксама. Усе будуць у мінусе. Упэўненая, штаты будуць скарачаць, заробкі таксама будуць падаць, таму што вытворчасць проста не зможа ўсіх утрымліваць, - заключае гандлёвая прадстаўніца вытворцы прадуктовай кампаніі.

Прадстаўнікі іншых кампаній адзначаюць, што цяпер пытанняў больш, чым адказаў. Пастанова Саўміна стварае «поўны калапс фэшн-індустрыі», напісаў прадстаўнік гэтай галіны. Асаблівасць яе ў тым, што праз нізкі пакупніцкі попыту і высокія выдаткі, напрыклад, на арэнду нацэнка на адзенне складае 100%. «Аптовая маржа, улічваючы даражэйшую дастаўку, велізарныя крэдыты банкаў і выдаткі на офіс пры абароце да 1 млн даляраў у год - каля 20%», - адзначае ён. Як можна будзе ўкласціся ў новыя рамкі працы, незразумела.

Паводле словаў імпарцёра, дакумент не ўлічвае велізарную колькасць пераменных, ад якіх залежыць канчатковая цана тавару.

- Усё сапраўды вельмі дрэнна. Тлумачэнняў мала, а вось нестыковак - шмат. Усё, што не дапісана, трактуй як хочаш. У нас прадукцыя розная, удзельная вага і цана розная, плюс кошт дастаўкі заўсёды адрозніваецца. На якую цану арыентавацца, незразумела. Я магу прывезці тавар на маленькай машыне вялікім коштам, і цана тавару будзе, дапусцім, 100 даляраў, а калі прывязу вялікую фуру праз месяц, цана і выдаткі будуць на адзінку іншыя, напрыклад, 60 даляраў. У выніку якая павінна быць адпускная цана? Як у ланцужку прадаўцоў зразумець, хто колькі дадаў, каб не парушаць пастанову? Што рабіць са зніжкамі на бракаваную прадукцыю або з уцэнкай? Гэта толькі пытанні, якія ляжаць на паверхні, а колькі іх яшчэ ўсплыве, пакуль невядома, - кажа ён. І прызнаецца, што ў сувязі з працай у такіх умовах плануе скарачаць штат і пералік увазной прадукцыі.

«Пісалі лісты ў розныя інстанцыі, прасілі растлумачыць, як ім прызначаць цэны на тавар»

Прадпрымальнік Сяргей (імя змененае па просьбе героя матэрыялу) - уладальнік невялікай крамы ў абласным цэнтры, у якім прадаюцца крафтавыя слабаалкагольныя напоі. Пасля паведамлення ад уладаў пра замарожванне цэн у гандлёвы пункт ужо пастаўляўся новы гатунак піва, раней такога тут не было.

- Зажмурыўся і паставіў на яго цану як на прыкладна такі ж напой, які мы прадаём, маржа прызначаная тая ж. Астатнія прадукты прадаём па старых цэнах, нічога не чапаем, - расказаў Сяргей.

Менавіта так прадпрымальнік дзейнічаў таму, што не ведае, як прызначаць цэны з улікам новых распараджэнняў уладаў. Мужчына адзначыў, што яму ніхто гэтага не тлумачыў, зрэшты, ён ні да кога па тлумачэнні і не звяртаўся. Тут ён арыентаваўся на буйнейшых бізнесоўцаў, якія знаходзяцца побач.

- Людзі пісалі лісты ў розныя інстанцыі, прасілі растлумачыць, як ім прызначаць цэны на тавар, на што арыентавацца, ці можна іх павялічыць, калі, напрыклад, даражэйшая ўпакоўка, або 30% маржы, якую можна дадаваць, - гэта з улікам ПДВ або без. Але нікому адказы не прыйшлі.

На думку Сяргея, дзяржаўныя ведамствы, якія адказваюць за цэнаўтварэнне, самі не могуць адказаць на гэтыя пытанні. Ён кажа, што нават калі патэлефанаваць у МАРГ, то клерк, які падыме трубку, пракансультаваць не зможа, «таму што не ведае, адказваць не будзе, каб не несці за гэта адказнасць».