«Заплацілі велізарныя грошы, можна гаварыць пра мільёны». Што вядома пра «Суседзяў», якія трапілі пад «крыміналку», і пра саўладальніка сеткі

26 кастрычнiка 2022 у 1666786380
«Зеркало»

Камітэт дзяржкантролю завёў крымінальную справу за павышэнне цэн у сетцы крамаў «Суседзі». Дырэктар кіраўнічай кампаніі затрыманы. Расказваем, што гэта за гандлёвая сетка, чаму да яе паўсталі пытанні і чым вядомы звязаны з ёй бізнесовец Вадзім Аванесаў.

Што здарылася

22 кастрычніка «Наша ніва» са спасылкай на свае крыніцы паведаміла пра затрыманне практычна ўсяго кіраўніцтва гандлёвай сеткі «Суседзі». Аднак было вядомае толькі адно прозвішча затрыманага - гэта саўладальнік кампаніі, якая кіруе рытэйлерам, Вадзім Аванесаў.

Праз два дні КДК пацвердзіў, што адправіў за краты дырэктара кіраўнічай кампаніі гэтай сеткі крамаў за «неабгрунтаванае павышэнне цэн». Хутчэй за ўсё, гаворка ідзе пра Аванесава, бо менавіта ён з'яўляецца дырэктарам «ЛибретикГрупп» - кампаніі, якая кіруе гандлёвай сеткай «Суседзі». Але ў структурах ёсць і іншыя дырэктары, напрыклад, Наталля Беразоўская - дырэктар сеткі.

Вадзім Аванесаў і Наталля Беразоўская ў студзені гэтага года падпісвалі пагадненне з МАРГ аб увядзенні зніжак на сацыяльна значныя тавары для ўразлівых груп насельніцтва.

Датэлефанавацца ў прыёмны пакой Наталлі Беразоўскай за апошнія некалькі дзён нам не ўдалося. А бізнесовец Вадзім Аванесаў з 20 кастрычніка, падобна, не карыстаўся сваімі мэсэнджарамі. Аднак ніякіх пацверджанняў ад дзяржорганаў пра яго затрыманне ў нас няма.

Што папярэднічала крымінальнай справе

У лютым гэтага года да гандлёвай сеткі «Суседзі» (як і да шэрагу іншых рытэйлаў), а таксама да кампаній, якія ўваходзяць у «ЛибретикГрупп», узніклі пытанні ў МАРГ з нагоды цэн гародніны.

Міністэрства разбіралася з гандлем і пастаўшчыкамі ў Эканамічным судзе, дзе суддзя вынес рашэнне аштрафаваць усе кампаніі, у дачыненні да якіх былі прэтэнзіі ў МАРГ. «Усяго сума завышэння адпускных і рознічных цэн, выяўленых з пачатку 2022 года, ужо склала 65 433 рублі», - заяўлялі тады ў міністэрстве пра недатрыманне гандлем цэнавых правілаў.

Улетку ў рытэйлера адбылася маштабная ўцечка: у інтэрнэце аказаліся дадзеныя 634 тысяч чалавек, зарэгістраваных на сайце сеткі sosedi.by. Рытэйлер прызнаў уцечку дадзеных кліентаў - уладальнікаў карт «Купілка» толькі праз тыдзень. Тады ўлады пачалі праверку, але яе вынікі не агучваліся.

6 кастрычніка Аляксандр Лукашэнка забараніў павышаць цэны на якія-кольвек тавары. Паводле матэрыялаў Камітэта дзяржкантролю, у перыяд з 6 па 18 кастрычніка гэтага года ў гандлёвай сетцы былі неабгрунтавана павышаныя цэны больш чым на 65 асартыментных пазіцый.

Прыйшлі да рытэйлера ўжо пасля таго, як пачала дзейнічаць пастанова Саўміна аб рэгуляванні цэн. А 10 кастрычніка гендырэктар «Суседзяў» Вадзім Аванесаў яшчэ выступаў у эфіры СТБ, дзе акрамя адбівання ад нападак вядоўцы расказаў, ад чаго залежыць рост цэн. Паводле ягоных словаў, гэта выклікана санкцыямі і контрсанкцыямі, скачком цэн, звязаным з лагістыкай, заменай тавару з іншых краін расійскім - праз суадносіны курсаў беларускага рубля да расійскага.

- Расійскі рубель адносна беларускага ўмацаваўся ад 30 да 50%, а асноўны акцэнт пастаўшчыкі зрабілі на расійскі тавар, таму што на імпартны тавар увялося эмбарга, і яго пасля Новага года пачала паступаць абмежаваная колькасць. Наш рэгулятар МАРГ і КДК на рэгулярнай аснове праводзяць праверку сетак. Больш за 50% тавару рэгулюецца і ёсць абмежаванне нацэнкі, - расказаў бізнесовец і прывёў у прыклад падаражэлую ў свеце каву. - Што мы робім: закупляем яе па высокіх цэнах альбо можна перайсці на танныя гатункі кавы ў абмежаванай колькасці - тады будзе стрымлівацца цана.

Тады ж бізнесовец паведаміў, што сёлета гандлёвая сетка працавала ў страту, але пры гэтым не адмовілася ад сацыяльных праектаў. «Мы аплацілі сацыяльных праектаў на велізарныя [грошы], можна гаварыць пра мільёны. Другое - сацыяльная зніжка, якая давалася малазабяспечаным слаям насельніцтва за 9 месяцаў, склала 2 мільёны 760 тысяч. Гэта тыя грошы, якія былі ў выглядзе зніжкі дадзеныя таму кантынгенту людзей, якія маюць асаблівую патрэбу менавіта ў гэты складаны перыяд часу», - расказваў бізнесовец.

21 кастрычніка Вадзім Аванесаў прысутнічаў на прэс-канферэнцыі МАРГ, дзе кіраўнік ведамства Аляксей Багданаў тлумачыў асноўныя палажэнні пастановы Саўміна аб рэгуляванні цэн. Затрымаць яго маглі альбо ў той жа вечар, альбо на наступную раніцу.

Што ўяўляе сабой гандлёвая сетка «Суседзі»

Кампанія, якая кіруе гандлёвай сеткай, з'явілася ў 1990-я. Усяго ў яе шэсць партнёраў, трое з якіх - беларусы, трое - літоўцы. У 2001 годзе адкрылася першая крама «Суседзі». Сетка паступова пашыралася, захоўваючы фармат крамаў «ля дома». У 2006 годзе адкрыўся першы супермаркет сеткі, а яшчэ праз шэсць гадоў - першы гіпермаркет.

Цяпер гэта адна з найбуйнейшых сетак крамаў. Яна налічвае 180 крамаў больш чым у 20 гарадах краіны, у якіх працуе больш за 5600 чалавек. За гадзіну ў крамах здзяйсняюць больш за 4 тысячы пакупак, гаворыцца на сайце рытэйлера. У сеткі ёсць свае гандлёвыя маркі, пад якімі ў крамах прадаецца шэраг найменняў прадукцыі.

Сетка вядомая сацыяльнымі праектамі, напрыклад «Ціхія касы», у якіх працавалі касіры з парушэннямі слыху, або «Клапатлівыя суседзі»: у яго межах раз на месяц выбіраецца тавар, частка сумы ад продажу якога пералічваецца на розныя сацыяльныя праекты.

Хто такі Вадзім Аванесаў

Беларускі бізнесовец Вадзім Аванесаў расказваў у 2017 годзе выданню «Про бизнес», што ён пачынаў бізнес «з самых нізоў». «Я працаваў і касірам, і загадчыкам аддзела, - успамінаў ён. - У нас не было багатых бацькоў, якія пакінулі нам велізарны капітал. Мы ўсе падымаліся, самі будавалі сабе кар'еру».

Спачатку бізнесовец з партнёрамі стварылі свой аддзел пры буйной кампаніі, а набраўшыся вопыту і сабраўшы дастатковы капітал, адкрылі сваю кампанію.

Як мінімум у сталіцы не так проста, мабыць, знайсці чалавека, што ніяк не кантактаваў бы з бізнесам Аванесава, які аб'ядноўвае кампанія «Либретикгрупп». Адны робяць пакупкі ў крамах «Суседзі» и «Тропинка», іншыя ходзяць абедаць у кавярню «Васількі» або заказваюць ежу ў «Піца Тэмпа» і «Сушы-вёслы». Адна з кампаній яго групы займаецца дыстрыбуцыяй гародніны і садавіны.